Onderstaand artikel verscheen 17 augustus 2012 in de GPD dagbladen
Na een rustige politieke zomer beginnen de lijsttrekkers nu langzamerhand aan de eindsprint richting 12 september. Deze campagne draait niet alleen om de toekomstige koers van ons land, het gaat ook over hartstocht, vernieuwingsdrift en oprechte idealen. Wie weet de komende weken ons land weer te inspireren en doet ons de crisis vergeten? Vijf praktische adviezen voor de lijsttrekkers.
1. Richt je niet tot elkaar
Als de voortekenen niet bedriegen krijgen we de komende weken met name het klassieke beeld te zien: veel onderlinge strijd en wat de één zegt wordt door de ander afgekeurd. Maar juist deze verkiezingen zijn een kans om juist het land weer in beweging te krijgen en mensen iets blijvends mee te geven. We maken ons op voor de vierde verkiezing in drie jaar tijd. Politieke vermoeidheid dreigt. Richt je daarom nu niet op elkaar: de burger die is afgehaakt of dreigt af te haken wordt zo bevestigd in zijn of haar beeld dat Den Haag er enkel is voor Den Haag. Nee, richt je direct tot de Nederlander. Voer dus niet de geijkte debatten waar iedereen om elkaar heen draait, maar draai een kwartslag en bied een verhaal waardoor iedere Nederlander weet waarom het juist deze verkiezingen zijn die bepalend zijn voor de weg die we inslaan. Of het nu gaat om Europa, de hypotheekrenteaftrek of het terugdringen van de werkloosheid: deze verkiezing gaat over echt wezenlijke onderwerpen.
2. Niet schieten op alles wat beweegt
In verkiezingstijd lijkt de lijsttrekker nooit te slapen en zoekt iedereen de confrontatie. Maar niet iedere proefballon of elk voorstel om bij de kiezer een wit voetje te halen behoeft een tegenreactie. Laat de waan van de dag dit keer even voor wat het is. Reageer alleen wanneer u wordt aangevallen met feitelijke onjuistheden. Ik weet, het vraagt dat u misschien uw tong eraf moet bijten maar vermorzel uw grote verhaal niet in een brei van details. Met name voor de ‘nieuwe gezichten’ (Samsom, Van Haersma Buma) een uitgelezen kans om ‘nieuwe politiek’ in de praktijk te brengen.
3. Pak het eens anders aan
Menig politicus houdt van verkiezingen, zeggen ze. Maar campagnes zien er in essentie nog steeds zo uit als in 1977: flyeren, rozen uitdelen en een gesprekje op de markt. Maar om je nu daar gewillig te laten uitmaken voor zakkenvuller of iemand die de burger ‘pakt’, het effect van dit soort hapsnap campagnes is minimaal. Doe eens iets volledig nieuws waardoor de verkiezingscampagne wordt opgeschud en u meer bent dan decor tussen de andere lijsttrekkers. En liefst geen bizarre voorstellen om mensen naar de mond te praten, maar iets oprechts dat niet bestaat uit holle frasen. Mensen zullen het waarderen.
4. Geeft een echte goede speech
De Nederlandse politieke toespraak is er vaak één van ‘net niet’. Geef tijdens deze campagne een bevlogen toespraak die mensen raakt. Een speech waarin u zich richt op de hoofdlijn: bewaar zaken als de koopkrachteffecten tot na de campagne. En denk na over een speech die past in het 1-minuut format dat de televisiemakers u straks opleggen. In plaats van cijfers uit uw hoofd te stampen kunt u beter nagaan hoe u zich kunt onderscheiden tussen uw collega’s.
5. Breng het positief
In de politiek zijn er grofweg twee benaderingen mogelijk: het is allemaal niks, of we gaan ervoor. Vertelt u het eerste verhaal dan kunnen we onze soevereiniteit net zo goed direct naar Brussel overhevelen en de verkiezingen annuleren. Richt u daarentegen op het positieve. Iedereen die dit jaar voor het eerst mag stemmen moet kunnen zien waarom we überhaupt verkiezingen organiseren. Het charisma en het zelfvertrouwen van ons land mag wel wat worden opgepoetst en de prestaties van onze leiders zijn daarin heel wezenlijk. Jacqueline Kennedy zei ooit over haar man: “Hij geloofde dat één mens iets kan veranderen in de wereld, en dat ieder mens dat hoorde te proberen.” Wees gelukkig dat u één van de mensen bent die in deze positie verkeert en laat u niet verleiden tot cynisme.
Frits Bloemberg is historicus, bestuurskundige en oprichter van Het Debatbureau
