Spoedcursus Politiek # 44: Het spoeddebat

Het spoeddebat is een graag gebruikt middel geworden voor parlementariërs om actuele zaken snel in de Kamer te kunnen bespreken. Eind april besloot de Kamer echter om het Reglement van Orde te wijzigen en alleen nog maar te spreken over een ‘dertigledendebat’. In deze Spoedcursus Politiek leggen we alles uit over deze debatten.

Waarom geen spoeddebat meer?

De Commissie voor de Werkwijze van de Tweede Kamer spreekt regelmatig over wijzigingen in het reglement. De Kamer besluit hier immers zelf over. In het voorstel dat ten grondslag lag aan de wijziging staat het volgende: ‘De naam ‘dertigledendebat’ geeft aan dat het debat gedragen wordt door een minderheid van de Kamer en het komt tegemoet aan het uitgangspunt dat ook minderheden de gelegenheid hebben een onderwerp te agenderen.’ De term ‘spoeddebat’ kreeg in de loop der jaren ook een andere betekenis, want lang niet alle debatten die werden aangevraagd hadden een echt spoedeisend karakter. Daarbij nam het aantal spoeddebatten hand over hand toe, tot er in maart dit jaar ruim 19 spoeddebatten nog op de lijst stonden om te worden behandeld.

In 2010 waren er in totaal 46 spoeddebatten, een jaar eerder 62. In 2006 werden er nog maar 29 spoeddebatten georganiseerd. Kamerleden leken het aanvragen van een spoeddebat ook geregeld aan te grijpen om zo een snelle behandeling van een onderwerp in een commissievergadering af te dwingen of om de minister te bewegen een brief naar het parlement te sturen. Op dit moment staan nog twintig spoeddebatten op de lijst om behandeld te worden in de Kamer.

Voormalig SGP fractievoorzitter Bas van der Vlies van de SGP was in 2008 kritisch over het spoeddebat: “Een spoeddebat over een kwestie waarvan je wéét dat je er op korte termijn niets aan kunt doen heeft geen zin. Tegen Agnes Kant die initiator was van ik-weet-niet-hoeveel spoeddebatten over de wachtlijsten in de zorg, heb ik wel eens gezegd: hou er nou mee op, want je bereikt het tegendeel van wat je wilt. Op het moment zelf scoor je even, kom je over als een flink, alert Kamerlid. Maar op de langere termijn bevestig je het beeld van de machteloosheid van de Kamer. Want in het land verandert er niets. (nrc)” Het zal nog wel even duren tot de term ‘dertigledendebat’ is ingeburgerd, want het debat over het Historisch Museum dat deze week werd aangevraagd werd door velen gewoon gepresenteerd als een spoeddebat.

Tot slot

We geven u een indruk van de spoeddebatten waar de laatste jaren over werd gedebatteerd. Ministers en Kamerleden kwamen naar de zaal om het te hebben over onder meer: gehackte voicemails, de brand in Moerdijk, embryoselectie, Chinese illegalen, de fusie van Nuon en Essent, de oorlog in Irak, het rookverbod in de horeca, de kwestie Hirsi Ali, het generaal pardon, veetransporten en orgaandonatie. Een andere benaming zal nu wellicht ook zorgen voor een afname van het aantal debatten, want veel onderwerpen kunnen ook behandeld worden tijdens de reguliere vergaderingen.

Dertig leden van het parlement kunnen een debat aanvragen