Spoedcursus Politiek # 12: Persoonlijk contact

Vrijdag 4 juni 2010 

Deze laatste paar dagen voor de verkiezingen gaat de campagne 24 uur per dag door. Politici zijn veel op pad om kiezers persoonlijk van hun boodschap te overtuigen. In essentie is dat waar politiek om begonnen is: medestanders winnen voor de plannen waar je zelf van overtuigd bent.

Het persoonlijk overtuigen van kiezers is in veel gevallen niet succesvol (denk aan flyeren). Daarbij vereist het vereist enige tact.

In ons land is het zogenaamde ‘canvassen’ terug van weg geweest. Dit is het persoonlijk aanspreken van burgers tijdens bezoeken langs woningen. In de Verenigde Staten wordt dit op een zeer professionele manier vormgegeven, vaakmet grote groepen vrijwilligers. Maar ook tijdens de gemeenteraadscampagne en de huidige Tweede Kamerverkiezingen hebben politici deze methode herontdekt.

Canvassen

De vraag of canvassen daadwerkelijk extra zetels oplevert is niet eenduidig te beantwoorden. Feit is wel dat kiezers persoonlijk geconfronteerd worden met een vertegenwoordiger van een partij en mogelijk een gesprek aanknopen. Dit is het moment waarop veel gevraagd wordt van de vrijwilliger of politicus: de standpunten van de partij moeten naar voren worden gebracht op een manier die de kiezer kan verleiden tot het stemmen op die partij. Het is echter de vraag of vrijwilligers in staat zijn om op deze manier veel stemmen te winnen. Kopstukken uit politieke partijen zullen sneller een blijvende indruk achterlaten waarbij het persoonlijk contact kan leiden tot daadwerkelijk een stem.

Het blijft echter een zeer tijdrovende methode waarvan het effect onduidelijk is. Veel belangrijker kan het persoonlijke contact zijn met bezoekers tijdens publieksbijeenkomsten. Dat zijn de momenten waarop in één keer een grote groep mensen overtuigd kan worden bij de beantwoording van een vraag of opmerking uit het publiek. Zo wist presidentskandidaat Bill Clinton in 1992 indruk te maken bij het beantwoorden van de vraag hoe hij zelf geraakt was door de economische crisis. De vraag werd eerst voorgelegd aan George Bush sr. die een onduidelijk en nietszeggend antwoord gaf.

Bill Clinton stond daarna op, liep naar de vrouw toe en begon te vertellen hoe hij als gouverneur de mensen kent die hun baan verliezen. Een moment waarmee hij indruk maakte op de kijkers.

Politici komen niet alleen in verkiezingstijd, maar ook daarbuiten in contact met burgers om hen te overtuigen van de noodzaak van bepaalde maatregelen. Bijvoorbeeld enkele maanden geleden. Meerdere ministers werden kritisch bejegend toen zij in Barendrecht pleitten voor CO2 opslag. Ga er maar aan staan om een zaal te overtuigen die op voorhand al tegen de plannen is.

Dergelijke bijeenkomsten zijn vaak al te laat. Daarom is de term ‘permanente campagne’ de laatste jaren ingeburgd bij politieke partijen. Campagnes dienen niet enkel gevoerd te worden tijdens de aanloop naar de verkiezingen maar de volle termijn door, zo is de gedachte. Politici halen dan ook graag aan dat ze veel bijeenkomsten ‘in het land hebben’ waarin ze burgers ontmoeten.

Tot slot

Tegenwoordig draait het vooral om goede media optredens. De daling van de PvdA in de peilingen is onder andere veroorzaakt door twijfel over de debat- en media optredens van Job Cohen. Daarom zijn publieksbijeenkomsten vaak gericht op veel meer mensen dan alleen diegenen die in de zaal zitten. Het bereiken van grote groepen kiezers gaat immers vooral via (nieuwe) media. De televisie speelt nog steeds de ‘ouderwetse’ rol in de campagne. Kijk alleen al naar de discussie over de lijsttrekkersdebatten. Het worden nog vijf interessante dagen, en op 9 juni zal het slotdebat van de NOS een goed beeld geven van de periode die ons te wachten staat. De eerste reacties op de resultaten maken dan duidelijk in welke richting de coalitiebesprekingen zullen gaan.