Bel ons en leg uw vraag voor: 070 - 212 1904

Spoedcursus Politiek # 2: De tellingen

Handmatig stemmen geeft problemen

Het was de week van de tellingen. Na de gemeenteraadsverkiezingen van 3 maart heeft Rotterdam na veel commotie besloten tot hertelling van de stemmen. Het stemmen met het potlood leidde wel in meer gemeenten tot problemen, onder andere Helmond, Geldrop-Mierlo en Lelystad besloten tot (gedeeltelijke) hertelling. En Maastricht had problemen met het verwerken van de uitslag.

In andere landen zijn hertellingen gebruikelijk. Vorig jaar werden er bij de verkiezingen in Roemenië en Iran stemmen opnieuw geteld. Dit maakte internationaal veel discussie los. Ook is de roep om hertelling door verliezers van verkiezingen of oppositie partijen niet ongebruikelijk. Toch leidt dit zelden tot fundamenteel andere uitslagen.

Hoe kan het ook gaan?

In 2008 waren er presidentsverkiezingen in Zimbabwe. Mugabe en Tsvangirai waren verwikkeld in een hevige strijd om het leiderschap. De uitslag van de verkiezingen liet meer dan een maand op zich wachten, onder meer doordat de Zimbabwaanse kiescommissie besloot tot hertelling. Landelijk en internationaal was er veel onvrede over de gang van zaken en bevestigde Zimbabwe het beeld van een wankele rechtsstaat en volgens velen “schijndemocratie” onder het bewind van Mugabe.

In Nederland is herstemming hoogst uitzonderlijk. Het is eens voorgekomen in het verleden dat kiezers niet geïnformeerd waren over de lijstencombinaties tussen partijen waarna de stemming werd overgedaan.

Hertelling van de uitgebrachte stemmen kan alleen als daartoe besloten wordt door het centraal kiesbureau, bestaande uit vijf leden. Een besluit daarover wordt met meerderheid van stemmen genomen.

Hertelling kan alleen bij gegronde redenen. De kieswet spreekt over het bestaan van “een ernstig vermoeden dat door 1 of meer stembureaus bij de stemopneming zodanige fouten zijn gemaakt dat zij van invloed kunnen zijn op de zetelverdeling.” De commissie voor het onderzoek van de geloofsbrieven (bestaande uit oud-gemeenteraadsleden) kan zowel besluiten tot hertelling als herstemming. Artikel V6 van de Kieswet regelt dat indien de gemeenteraad besluit tot het niet toelaten van een of meerdere leden uiterlijk op de dertigste dag hierna de herstemming plaatsvindt.

Tot slot
Veel mensen kunnen zich de presidentsverkiezingen uit de Verenigde Staten in 2000 nog herinneren. De strijd tussen Al Gore en George Bush werd beslecht in het voordeel van de laatste na een spannende strijd. Dit inspireerde Jay Roach zelfs tot het maken van een film: Recount. Kevin Spacey in de rol als voormalig stafchef van Al Gore en John Hurt in de rol van Warren Chrisopher (de supervisor van het district Florida) proberen beiden het gelijk naar zich toe te trekken. Het federaal gerechtshof besloot pas in december dat hertelling op geen enkele manier verder werd toegestaan en Gore feliciteerde Bush.

 

Comments are closed.

Scroll to Top
English