Deze week was het natuurlijk de week van de Eerste Kamerverkiezingen. Ingewikkelde berekeningen en uitgebreide onderhandelingen gingen vooraf aan de stemming. Maandagmiddag werd duidelijk dat de huidige coalitie is aangewezen op de steun van de SGP of andere partijen in de Eerste Kamer om wetsvoorstellen door de Eerste Kamer te loodsen. Het was een opvallende en bijzondere verkiezing. En dat zonder campagne te voeren, zoals gebruikelijk is bij de Eerste Kamerverkiezingen.

De verkiezingen

De zetelverdeling voor de Eerste Kamer staat voor de komende vier jaar vast. Het is namelijk niet mogelijk dat de Eerste Kamer tussentijds opnieuw gekozen wordt. Daardoor kan de uitslag ook implicaties hebben voor een nieuwe regering. Want als de huidige regering tussentijds valt dan moet een nieuw kabinet nog steeds zaken doen met de huidige Eerste Kamer. De verkiezingsuitslag maakt dat er geen voor de hand liggende coalitie van drie partijen mogelijk is. Dit zal ongetwijfeld meespelen bij een nieuwe formatieronde als het kabinet de rit niet uitzit. Daarmee lijkt de Eerste Kamer weer aan invloed te winnen. Ook de media zal de debatten in de Eerste Kamer de komende jaren nadrukkelijker volgen, want veel lijkt aan te komen op één stem verschil.

De bijzondere handel in stemmen heeft tot veel discussie geleid. Hoe wenselijk is het immers dat anno 2011 de Eerste Kamer indirect gekozen wordt met een ingewikkelde en ondoorzichtige procedure? Het kabinet heeft geen stelselherzieningen op dit punt in petto, dus zal de verkiezing over vier jaar op dezelfde wijze verlopen. Discussie over de taak en werkwijze van de Eerste Kamer is bijna zo oud als de weg naar Rome, maar grote herzieningen zijn er sinds begin vorige eeuw niet geweest.

De geschiedenis van de Eerste Kamer

Pas in 1848 werden de Eerste Kamerleden gekozen. Daarvoor benoemde de koning de leden voor het leven. In 1848 werd ook bepaald dat de Provinciale Staten de Kamerleden zouden kiezen. Iedere provincie had een vast aantal afgevaardigden en zij werden tot 1922 voor maar liefst negen jaar gekozen. Om de drie jaar werd dan een derde deel van de Kamer vernieuwd. Het ledental van de Eerste Kamer was ook niet altijd hetzelfde. In de periode 1815-1848 was er geen vast aantal leden. In de periode 1848-1888 waren er 39 leden. Vanaf 1888 werd het aantal 50 en in 1956 volgde de uitbreiding tot 75 leden. In dit jaar breidde de Tweede Kamer ook uit tot 150 leden.

Tot slot

In 2007 was er een uniek debat gepland in de Eerste Kamer. Voor het eerst in de geschiedenis debatteerde de Eerste Kamer toen met een nieuw aantredend kabinet naar aanleiding van een Regeringsverklaring. Tot dan toe deed alleen de Tweede Kamer dit. Dat het debat toen ook in de Eerste Kamer werd gevoerd had te maken met het feit dat in het najaar van 2006 door de Eerste Kamer werd afgezien van het houden van Algemeen Politieke Beschouwingen. Dit in verband met de demissionaire status van het kabinet. Het College van Senioren besloot toen om bij het aantreden van een nieuw kabinet te beoordelen of er aanleiding zou zijn tot het voeren van een debat naar aanleiding van de Regeringsverklaring. Aldus geschiedde.