Bel ons en leg uw vraag voor: 070 - 212 1904

Spoedcursus Politiek # 65: De week van Hero Brinkman

Hero Brinkman verliet de PVV

Vrijdag 23 maart 2012 

Het was de week van Hero Brinkman. Dinsdag maakte hij bekend de PVV te verlaten. Woensdagavond bleek dat drie Provinciale Staten van Noord-Holland Brinkman volgen naar zijn eigen fractie in de provincie. Het is geen uitzondering dat Kamerleden de fractie verlaten en voor zichzelf beginnen, al dan niet vrijwillig. 

De wet

Grondwettelijk hebben Kamerleden het volste recht om hun eigen lijn te volgen. Sinds 1815 is dit beginsel opgenomen in de grondwet. De letterlijke tekst uit 1815 luidt: ‘leden stemmen zonder last en ruggespraak.’ Met ruggespraak werd gedoeld op het verbod om als volksvertegenwoordiger op te treden als afgevaardigde van een bestuurlijk orgaan. Dit begrip werd echter steeds minder relevant en verdween uit de grondwet bij de grondwetsherziening van 1983.

Er zijn tal van voorbeelden van Kamerleden die zich afsplitsen of zich aansluiten bij een andere partij. Denk aan de overstap van Ayaan Hirsi Ali van PvdA naar VVD, de afsplitsing van Ali Lazrak (SP) en de overstap van voormalig LPF fractievoorzitter Gerard van As naar de Groep Nawijn. Succesvol zijn eenmansfracties niet vaak geweest. Het meest bekende voorbeeld van de laatste jaren hiervan is Rita Verdonk. De enige die er (recentelijk) in is geslaagd om vanuit zijn eentje een grote fractie op te bouwen is Geert Wilders zelf. Toen hij in 2004 uit de VVD besloot te stappen vond een deel van de VVD dat hij zijn zetel moest afstaan aan de partij. Toen hij dat weigerde werd hij beschuldigd van “zetelroof”.

Een paar jaar geleden was er veel discussie over de vraag of Kamerleden die zich losmaken van hun fractie ook verplicht moeten worden om hun Kamerzetel op te geven. Zo vroeg de Tweede Kamerfractie van de LPF in 2006 Joost Eerdmans om zijn zetel op te geven omdat hij kandidaat was voor de partij EenNL.
Een fractie is niet veel meer dan een van oudsher gegroeide traditie dat mensen die willen meedoen aan de verkiezingen zich bundelen in een partij, waarvan de gekozenen vervolgens de fractie vormen. Het is dus vooral een gewoonte die in de loop der jaren steeds verder is gegroeid. In Nederland zijn er geen regels voor fracties. In het Europees Parlement is dit wel het geval. Daar zijn er minstens 25 parlementsleden nodig uit ten minste een vierde van de lidstaten om een fractie te vormen.

Tot slot

Tot wijzigingen van de grondwet zal het hoogstwaarschijnlijk niet komen waar het gaat om het opgeven van de zetel bij afsplitsing van een fractie. Het zou een zware inbreuk zijn op de onafhankelijkheid van volksvertegenwoordigers. Fractiediscipline zou leidend worden wanneer het artikel uit de grondwet wordt geschrapt, en partijleiders krijgen zo veel meer macht.
Hero Brinkman zal nu moeten bewijzen dat hij zelfstandig ook in staat is om zijn zetel te behouden of te groeien, maar het verleden heeft uitgewezen dat eenpersoonsfracties veelal geen lang leven zijn beschoren.

Comments are closed.

Scroll to Top
English