De derde woensdag in mei is traditioneel Verantwoordingsdag in de Tweede Kamer. Althans, Verantwoordingsdag bestaat pas sinds 2000. Op deze derde woensdag worden de (financiële) jaarverslagen van de Rijksoverheid gepresenteerd aan de volksvertegenwoordiging. Voor die tijd werden deze pas in september aan de Tweede Kamer gezonden. Op aandringen van de Tweede Kamer is dit tijdstip vervroegd. Het najaar is immers de periode waarin de Kamerleden volop bezig zijn met het voorbereiden van de begrotingsbesprekingen.

Traditie?

Verantwoordingsdag is een vaste ceremoniële dag in het Kamerjaar. De minister van Financiën zal om 13.00 uur namens het kabinet het Financieel Jaarverslag van het Rijk (FJR) en de departementale jaarverslagen aan de Tweede Kamer aanbieden. Evenals op Prinsjesdag is er een speciaal koffertje waarin de stukken zitten.

Na de officiële aanbieding van de Verantwoordingsstukken en de rapporten van de Algemene Rekenkamer aan de Tweede Kamer vindt het verantwoordingsdebat plaats. Het verantwoordingsdebat gaat officieel over het Financieel Jaarverslag van het Rijk 2010 en het rapport van de Algemene Rekenkamer bij het Financieel Jaarverslag van het Rijk. Bij het debat zijn onder andere de minister-president en de minister van Financiën aanwezig. Sinds 2008 bevat het koffertje ook een speciale verantwoordingsbrief van de premier. De minister-president verdedigt daarin het beleid dat zijn kabinet het afgelopen jaar heeft gevoerd. De verantwoordingsbrief is aan het programma toegevoegd naar aanleiding van kritiek van de Tweede Kamer op de opzet van het debat. Het parlement vond dat het kabinet Verantwoordingsdag de afgelopen jaren niet serieus genoeg nam.

De Verantwoordingsdag heeft namelijk lang niet dezelfde status als Prinsjesdag. Vanuit journalistieke hoek is de belangstelling gering. De Tweede Kamer wil echter dat de dag net zo gaat leven als de opening van het parlementaire jaar. In 2005, vijf jaar na introductie, lieten zelfs de fractievoorzitters van de toenmalige regeringspartijen het debat schieten. Zij voerden liever campagne voor de Europese grondwet. Dit oogstte toen veel kritiek, zeker omdat de Kamer in 2004 met een motie had afgedwongen dat het voltallige kabinet aanwezig zou zijn bij het debat. Dit is echter nog nooit gebeurd. Wouter Bos zei in 2007 zelfs dat hij wil voorkomen dat Verantwoordingsdag leidt tot bureaucratisering en technocratisering. “Cijferfetisjisme frustreert de uitvoering van de publieke taken” aldus Bos toen. Hij wees erop dat de mensen uit de publieke sector die uitvoerend werk verrichten, steeds meer tijd kwijt zijn aan administratie en rapportage.

Tot slot

De bijnaam van Verantwoordingsdag is Woensdag Gehaktdag. In 2008 pleitte Marianne Thieme (Partij voor de Dieren) voor een andere bijnaam. De gehaktdag heeft volgens haar een te hoog vleesgehalte en moest worden geschrapt. Menigeen gebruikt de term echter nog steeds, want probeer de volksmond maar eens te veranderen.