Spoedcursus Politiek # 8: Het televisiedebat

Vrijdag 23 april 2010

Gisteren werd het tweede TV debat gehouden tussen de Britse lijsttrekkers. Nick Clegg, leider van de Liberal Democrats, weet zijn partij hiermee inmiddels goed op de kaart te zetten. Ook in Nederland zal er binnenkort een aantal grote debatten te zien zijn. Het televisiedebat is een belangrijk platform geworden waar veel mee te winnen valt, maar vooral veel mee te verliezen.

Zo struikelde Ad Melkert in een televisiedebat en was Agnes Kant veel te verbeten tijdens het EU debat van vorig jaar. Maar Bill Clinton wist de juiste toon te raken en Pim Fortuyn vond het een prachtig campagnemiddel.

Wat is handig?

Allereerst is een goede voorbereiding belangrijk. Er hangt veel af van de verbale krachtmeting op TV, dus dat vraagt om een goede analyse van de tegenstanders en een degelijke inhoudelijke voorbereiding. Dat politici zich voorbereiden moge duidelijk zijn. Soms zie je duidelijk vooraf ingestudeerde teksten of vooropgezette one-liners terugkomen. Van Fortuyn is bekend dat hij voorafgaand aan het voor Ad Melkert desastreus verlopen debat in 2002 een dutje heeft gedaan.

In 1960 stonden John F. Kennedy en Richard Nixon aan de basis van het hedendaagse televisiedebat. Het voorbeeld is beroemd geworden omdat de tv kijkers Kennedy als winnaar aanwezen terwijl de radio luisteraars Nixon sterker vonden. Sindsdien heeft het televisiedebat een grote vlucht genomen en worden er vele afspraken gemaakt met zenders alvorens kandidaten hun komst toezeggen.

RTL 4 organiseert binnenkort het ‘premiersdebat’, zo maakte de zender deze week bekend. In 2002 baarde RTL 4 opzien door een debat te organiseren tijdens de Soundmixshow. 2,1 miljoen kijkers waren getuige, maar de deelnemende politici vonden het geen herhaling waard.

Het werd RTL 4 niet in dank afgenomen dat de lijsttrekkers vooraf niet waren geïnformeerd over een aantal zaken. Zo gebruikte RTL stemkastjes voor het publiek en werd er niet duidelijk gecommuniceerd over de inhoud van het debat. Het publiek koos destijds Fortuyn en Rosenmöller tot winnaars, Balkenende en Melkert waren de verliezers.

Dat ons land zoveel ‘politieke leiders’ kent maakt een goed tv debat lastig. Voor de kijker is het prettiger wanneer er twee duidelijke partijen zijn die het tegen elkaar opnemen. De beslissing van RTL zal hiermee te maken hebben. Debatten met zes personen verworden al snel wedstrijden om de beste soundbytes. Dat komt de inhoud niet ten goede.

Tot slot

Wie een tv debat wil winnen redt het natuurlijk niet alleen met een goede debattechniek. Ook een goed inhoudelijk verhaal, een duidelijke profilering en een stukje charisma moeten hun werk doen. Een tv debat moet de kiezer helpen om z’n keuze te kunnen maken. In Nederland worden tv debatten steeds professioneler aangepakt. De komende weken zullen uitwijzen wie er bij ons als winnaar van de debatten komt bovendrijven.

Terug naar het archief van de Spoedcursus Politiek