Spoedcursus Politiek # 6: Verkiezingsprogramma’s

Vrijdag 9 april 2010

De (concept) verkiezingsprogramma’s van vrijwel alle grote politieke partijen zijn inmiddels bekend. De meeste verkiezingsprogramma’s moeten nog worden vastgesteld door de leden, maar de inzet ligt op tafel. Verkiezingsprogramma’s zijn voor partijen een goed middel om hun ideeën zichtbaar te maken, maar ook om de neuzen dezelfde kant op te zetten.

Verkiezingsprogramma’s zijn zo oud als de politiek zelf. Ook in de toekomst zullen er speerpunten geformuleerd worden voor de verkiezingen, want een programma is een duidelijke inzet voor de partijen.

Hoe gaat dat?

Een speciaal daarvoor ingestelde partijcommissie doet een voorzet voor het verkiezingsprogramma. Het manifest krijgt een ‘pakkende’ titel mee en wordt overhandigd aan de lijsttrekker. Veel punten uiteen verkiezingsprogramma zijn al bekend of vanzelfsprekend voor de partij, maar programma’s bevatten ook nieuwe ambities voor de toekomst. In 1879 schreef Abraham Kuyper het eerste verkiezingsprogramma uit de politieke geschiedenis van ons land, getiteld "Ons Program". Een zeer uitvoerig epistel van de ARP (1.300 pagina’s!). Kuyper was veertig jaar lang de voorman deze partij, iets dat tegenwoordig ondenkbaar is. In 1879 was het ongebruikelijk dat er een programma werd gepresenteerd, mede doordat er nauwelijks sprake was van partijvorming. Veel politici deden hun werk op eigen titel, maar Kuyper zag in dat er meer te bereiken was als een groep gelijkgestemden verbonden werd. Hij heeft dan ook een belangrijke rol gespeeld bij de totstandkoming van het partijenstelsel.

Vandaag de dag worden de verkiezingsprogramma’s van de partijen altijd doorgerekend door het CPB. Op deze manier is er een beeld van de financieel-economische gevolgen van de voorstellen van de partijen. Door de beperkte aanlooptijd richting 9 juni zal het CPB dit keer geen volledige doorrekening maken. Wel zullen de hoofdlijnen getoetst worden. De resultaten worden op 20 mei gepresenteerd.

Deze week stelde Rita Verdonk dat het CPB weigerde haar programma door te rekenen. Reden hiervoor is volgens haar de geraamde bezuiniging op ontwikkelingshulp. Het CPB heeft aangegeven dat voorstellen die stuiten op juridische onmogelijkheden niet worden doorgerekend. De doorrekening door het CPB is vrijwillig, partijen zijn hier niet toe verplicht. De SGP doet dit keer voor het eerst volledig mee, voorheen maakte het CPB alleen een quick scan van hun programma.

Tot slot

Mocht u nog mee willen praten over het verkiezingsprogramma van uw partij dan is dat veelal mogelijk door voorstellen te amenderen. Zo hebben de leden het laatste woord over het verkiezingsprogramma. Ingrijpende wijzigingen komen echter zelden voor.

Terug naar het archief van de Spoedcursus Politiek